Afaanota gara garaatiin sirbuu, hariiroo sabootaa cimsuuf

Itoophiyaan biyya saboonni sabalammoonniifi ummattootni afaan, aadaa, seenaafi duudhaawwan garagaraa qaban heddumminaan keessa jiraataniidha. Heddumminni kunis biyyattiif miidhagina ta’uun ibsamaa tureera. Kanas artistoonni biyyattii haala walaloo, sirba, diraamaafi ogummaawwan birootiin mul’isaniiru; mul’isaas jiru.

Weellistoonni hedduun afaanota garagaraatiin sirbuudhaaniis heddummina afaaniifi aadaa biyyattii yommuu mul’isan ni argamu. Nutis guyyaa sabootaafi sablammootaa sababeeffachuun, artistoota afaanota lamaafi isaa oliin sirban keessaa Weellisaa Dammaraa Laggasaafi haadha warraasaa, Weellistuu Iteenash Girmaa gaafanneerra.

Artisti Iteenash Girmaa akka jettutti, afaanota lamaan sirbuun faayidaa olaanaa kan qaba. Afaanota ittiin sirbuuf yaadde wajjin aadaafi eenyummaa saba sanaas waan bartuuf hubannoo baay’ee irraa argachuun nama dandessisa. Akkasumas, saboota hundaaf ilaalcha gaarii akka qabaattuufi kabajju taasisas.

Yeroo baay’ee namni tokko afaan dhalootaasaatiin alatti yommuu afaan lammataatiin sirbu aadaafi seenaarratti waan xiyyeeffatuuf, namni biraas waa’ee saba sanaa akka hubatu taasisa jetti.

Fakkeenyaaf, ani weellistuu Afaan Oromoo ta’ee utuun sirba Hadiyyaa sirbee, Oromoon sababa ana beekuuf sirbicha ilaaluunsaa hinoolu; kunimmoo waa’ee sabichaa akka hubatu taasisa. Kanaaf sabootaafis akka beeksisaatti waan fayyaduuf akka laayyootti waan ilaalamu miti.

Wayita ammaa Afaan Oromoofi Afaan Amaaraatiin kan sirbitu Iteenash, utuu danda’ameefi Guraagiffaanis, Tigiriffaanis sirbuuf fedhii akka qabdu eertee, kunimmoo waljaalala ummattootaa akka cimsuufi miira gammachuus akka namaaf uumu himti.

Kanarratti namoonni kanuma ofii sirriitti beekanii beeksisuu wayya malee aadaafi afaan sirriitti hinbeekneen sirbuun ittuu balleessuu danda’a namootni jedhan jiraachuu kaastee, kun garuu akka ilaalcha isheetti fudhatama hinqabu. Fuulduraafis afaanota biraallee shaakaluudhaan sirbuun aadaa saboota kaaniis beeksisuufi ofiifis hubannoo caalu horachuuf akka yaaddu ibsiti.

Weellisaa Dammaraa Laggasaas afaanota sadii jechuunis Afaan Oromoo, Amaariffa Guraagiffaan kan sirbu yoo ta’u, fuuldurattis yoo danda’ame afaanota hedduu shaakalee sirbuu akka barbaadu dubbata. Kunis akka aartiitti yommuu ilaalamu faayidaa olaanaa akka qabuufi saboota tokkummaan walitti qabuun, jaalalaan ijaaruufi wal kabajuuf carraa bal’aa uuma jedha.

Aartiin daangaa waan hinqabneef bakka barbaadde deemtee hojjechuuf mijataadha kan jedhu Dammaraan, aadaa walii beeksisuun alatti akka sabootaafi sabalammoonni aadaa walii beekuun walkabajanii biyyaijaaran waan taasisuuf faayidaa olaanaa kan qabu ta’uu ibsa.

Namoonni tokko tokko afaanota garagaraatiin sirbuurra isuma beekaniin bilcheessanii hojjechuu wayya jedhan jiraachuu kaasee, akka isaatti garuu innis aadaa saba biraa baree beeksisuuf, inni biraas kansaa baree akka isaaf beeksisuuf fedhii waan qabuuf yaadicha akka hinfudhanne hima.

Dabalataanis, weellisaan tokko yommuu afaan biraatiin sirbuu yaadu, saboota aadaafi eenyummaan isaanii haalaan hinbeeksifamnerratti xiyyeeffatee yoo hojjete, sabichi sadarkaa biyyaaleessaattis ta’e biyyoolessaatti beekamuu waan danda’uuf kunis akka carraa bal’aatti ilaalamuu danda’a jedha.

Haalli amma jiru keessumaa ijaarsa Itoophiyaarratti xiyyeeffatee hojjechaa jira kan jedhu weellisaa Dammaraan, artistoonnis kana fudhachuun hojiitti hiikaa akka jiraniifi inni immoo durumaan kanarratti xiyyeeffatee hojjechaa akka jiru hima. Fuuldurattis carraa gaarii amma uumametti fayyadamuun afaanota dabalataatiin sirbuu akka yaade addeessa.

Waltajjiin guyyaa sabootaafi sablammootaatiin walqabatee qophaa’u kan guyyaa tokko qofa itti walarguun sirbanii galaniifi siyaasa ittiin gaggeessan ta’uu akka hinqabne eeree, durumaa xiyyeeffatamee utuu irratti hojjetameera ta’ee waldhabdeefi adda addummaa iddoowwan garagaraatti mul’atu hin uumamu ture jedha.

Duruma waa’een guyyichaa yommuu yaadamu haala agarsiisa aadaafi sirbaa qofarratti xiyyeeffachuurra, tokkummaa uumuurratti hojjetameera ta’ee har’a waa’een tokkummaa mataa dhukkubbii nuuf hinta’u ture jedha.

Guyyaa sabootaa kanaan booda kabajaman irratti kun yaada keessa galuun artistoota ogummaawwan adda addaa irra jiran waliin ta’uun hojjechuu akka barbaachisuus ni dhaama.
Walumaagalatti, afaanota lamaan sirbuun bu’aalee hedduu waan qabuuf weellistoonnis aadaafi afaan sabootaa haalaan qoratanii beeksisuurratti hojjechuu qabu jenna.

Gaazeexaa Bariisaa

Saamraawiit Girmaatiin