Abbebech Maatewoos
Godobbino ama calla amaddano sukkaarete xisso (Gestational Diabetes mellitus), xibbuunni 90% ikkitannoti godombanni yannara kalaqantannoha ikkanna gattinoti Xibbuunni 10% alba afamino sukkaarete xisso noonsa amuwira kalaqantannote.
Mayra Godombanni Yannara Yine Bada Dandiini?
Meyaa beetto godobbanno yannara mundeese giddo nooti sukkaarete bikki gotti yaannohura, adhitannoti seelete dandoo ajanno, kunino ikkannohu ‘’Insuliine” yinanni hormoone bisikkira sukkaare adhantanno assannohu godombanni yannara mundeete giddora e’anno babbaxxitino “Hormoonete” yinanni keemikaallanni kainohunniiti.
Xissote Reqecci Assannori (Risk factors)
1. Godombara alba noo sukkaarete xisso
2. Bikku aleenni du’mano amuwa (Wodanche…mitte meyaati du’mituro hajo la`anno ogeeyyenni loonsannihu BMI 30 nna hakkuyi ale ikkiro callaati, konne loonsannihu amate kiilonna hojja horonsi’neeti).
3. Maatete giddo sukaarete xisso heera
4. Albaanni Godobbino amara sukkaarete xisso afantinoseha ikkiro hattono qaaqqose bayirsidhinoha ikkiro (hatto yaano godowaminohunniti kiilosi 4Kg ale ikkitinoha ikkiro, hattoo amuwira sukkaarete xisso afamano hoogano dandiitannohura buuxo assira dagganno buutonni agartanno).
Xissote Malaatta
Luphi yitino malaatta heera hooggarano dandiitanno, iillishshanno qarri kayinni baasaho
Malaatta heedhuro:-
1. Godowirichi kiilo lexxa, hedeweelcho gawajjma, miqichunna wodanu hattono buqeete aana qarru noosi qaaqqi ilama
2. Godowu bashonni alee naggi yaa (kuni lakko godombanni yannaranna hattono qaaqqu wayii batiriro daara dandaanno qarraati).
3. Qaaqqu amate godowi giddo heere sukkarete anjenni gawajjamara dandaannohura fayyimmate owaantewa ila hasiissanno.
4. Ama iltanno yannara opereeshiinetenni iltanno gede reqecci assanno; kunino kiilote batiranniiti.
Buuxo Ma Garinni Asidhinanni
- Fayyimmate ogeeyye assitannohe buuxo noo daafira godombanni yannara afi’”nanni kitiwaatenni 6-7 agani geesha buuxo assira dandiinanni.
- Buuxo assiranno manni aleenni noo reqecci assitannori giddonni mittunna hakkunni ali heerisero hatti ama buuxo assira hasiissanno.
- Wodanche, Togo yaano reqecci assitannori noosekki ama buuxo assira didandiitanno yaa dikkino.
Xagisira La”annohunni
Godombanni yannara kalaqantanno sukkaare lamu danite. Xagichono ikko gargarooshe hakkunni garinni la’neemmo.
A. Godobbuhu gedensaanni kalaqantino sukkaarete xisso.
- Kuni qarri roorinni saga’late gara biddi assiratenninna qaaqqunna amate keeraanchimma yanna yannatenni buuxo assira hasiissanno.
- Xibbuunni 85% ale amuwi xissotenni hurannohu sagalete gade biddi assatenniiti.
Wodanche, sagale hiittee ajisha hiittenne leda hasiissanno yaannohura qooxeessu fayyimmate uurrinshanni xa’me.
B. Alba ama sukkaarete xisso nooseha ikkiro woroonni noore assa godobbuhu gedensaanni iserano ikko daaimaho dagganno xisso ajishshe keere ila dandiitanno.
1. Godowu gatate albaanni mundeese giddo nooti sukkaarete bikki quwa sa’inota ikkitanokki gede ogeeyye uyitannoha egemminanni kiniine woy marfe adha.
2. Godobbuhu gedensaanni ogeeyye yitannose garinni egemminanni xagicho marfetenni afidhanno gede assa.
3. Godobbuhu gedensaanni sayikki aganinni hanaffe ogeeyye uyitannose xagicho egemma. Kuni sukkaarete xagichinni baxxinoho.
4. Amuwu Godowiro assirano ilate albiidi harunsonna kittiwaate wole amuwinni roorino garinni harunsa.
5. Illanni yannara qaaqqu jawa ikkeenna opereeshiinetenni woy darre ilshiisha dandiinannihura qixxaawa.
6. Illi gedensaanni alba egemminanni xagicho adha hasiissanno.
Bakkalcho Ammajje 23, 2015 M.D
