Itophiyu daga sa’u lame dirrara kalaqamino olinni lubbo qocci yitanna,jironna jajju horramanna, qae qamattensa hoogganninna darantatanni sa’ino. Olu hee’ranno woyte ama mudukkose usudhite iltino ooso olaho illese la’anna gabbartanno. Keeraano qansooti mundee lolakkanna kiirre fullannikki qansooti hindiiddonsa dunanno. Kuni baalu olunna urdete korinni kalaqamanno qarraati. Olu elannohu nookkihura.
Keereho diriirtino anga Piriitooriyaho adda ikkitu kawa la’nanni hee’noonni halaali qansootu mageeshshi geeshsha keere goodhinoronna keere hasidhannoro buuxisannoho. Piritooriyu sumiimme qansootu lamu diri giddo sayinsi shettonna urdete huuro taxxi asse latishshu doogo suwisannoha ikkasi xaa yannara Aliyye Tigirayete qoqqowira foo’linanni hee’noonni keeru diilallo naqaashete. Hindiiddonsa duntanni keeshshitu amuwinna annuwi du’nantino hindiiddonna lolakkino mundee falo afidhanno doogo assine adhinoonni Piriiitooriyu sumiimme guma laaltanna keeru diilallo Tigirayete Qoqqowirano ikko qooxeessu dagara diilallitanni afantanno.
Gobbankera iillitino huno diilallo adhitino kuri gede la’’a dandiinanni. Huno bubbetenni adhantinohu gede ninkewiinni xeertidhanni no. hasaawu guma ikkitino sumiimme gobba ga’labbi assitanni afantanno. Gobbanna dagate keerenna ga’labbo hembeelsitanni keeshshino hunote gomichi fuleenne,latishshunna keeru gomichi millisanna huwantanni hee’noommo. Kuni Manchu beettira hee’rate hexxo uddisiise duuchunku lophatenna latate haaqe ikkikkinni halaale sinqisi’re haroo doogo sufanno gede faasho fanino.
Olunni gumanna latishsha di-afi’nanni. Olunni tirfi’nanniri hee’riro reyootenna baote. Sayinsummo lame dirra giddo ba’ino lubbonna soqamino jajja wirro riqiwa hoongirono; keeru hee’riro heeshsho suffannota huwante xa shiima yanna giddo dirrino keerinni loonsoonni loosi shiima dikkino. Itophiyu adda coyi’rate ba’anno yinanna ba’raadde,ciiggitanno yinannabaaliiqqe, ubbanno yinanna kakka’e techora iillitino. “diinu hedinoti lowote;maganuyiti kayinni roorete” yitanno faarso garinni kaaliiqiti roorteenna kuneeti techo Itophiyaho keeru bubbe diilallitanna lophote doogo suffino.
Itophiya hembeelsate duumbaanni heedhe woxunninna olu uduunninni irkissanni keeshshitu baali techo haxonsa dugunuunsitu. Urde laashshite urde dikkidhanno gobbuwa tenne beebbaataame gobba;kaaliiqi wolqa calla ammantanno daga ciiggishate hixamanyitino baali techo irraabbino. Irraawisate fojo kaayinni mittimma uurra,keereho sharramanna latishshaho gonxikkinni galate. Ee,keeru lophote giddaasinchooti. Giddaasinchu hiiqqamiro hunduruurritino Odakko guma xinqi’rate shembeephinanni doogote hiiqqammanni. Keeru lophote giddaasinchooti. Keeru hoonginni jajju soqamino,wedellunna qaaqquullu eddaramino;lopho ciiggitino. Sa’u lame dirra giddo ciiggino jajji riqiwamanno gede tenne shiima yanna giddo afi’noonni keerinni ha’nanni hee’noonni latishshu doogo suffo. Baotenna hunote doogo beebbo.
Keeru sumiimme malaatisamasenni muffi yitinori no. Hakkuri olu daddalaanooti.
Afi’noonni keeru faashonni safote latishshuwa diriirsanna wirro ijaaratenni,ca abbicho,Baanke,Fayyimmate uurrinshuwanna labbannori owaante aa hanaffino Tigirayete qoqqowira. Lame diro wo’ma keeru hoonginni Tigirayete daga tunsichu giddo keeshshitino,qaaqquullu roso goo’re keeshshino. Ilaancho iltanno fayyimmate mereershi diigameenna mite gufidhino;miteno rakkote giddo keeshshitino. Keeru dirri kawa dayino guma insa ka’a ayi naqqasannoyya!!
“Tunsote heedhanno daga caabbicho la’u” yinanninte gede caabbichunna safote latishshi diriirsa Tigirayete dagaranna qooxeessaho hexxote caabbicho calla ikkikkinni halaalu caabbicho ikkino.
Rosunna Ooso babbadante keeshshitinonkanni,fayyimmate uurrinshuwa diigantinonkanni, xeertote heedhanno fiixanna fira xa’minanninna keere anfanni bilbilu hayyo beebbeenna ama qaaqqise huuro macciishshitukkinni helleese usudhite keeshshitinonkanni! Xa kaayinni olu giddo maafante keeshshitino dagara hexxote caabbichi adda ikkanna keeru guma coommishi’ra dandiitannoinjo kalaqantanni daggino. Daga gibbonna giwanshotenni,mimmito huluullamatenni fulte ga’labbi yiino garinni uminsarenna gobbansare heda hasiissanno. Olunni ati’nanni gumi reyoote,dartahonna hunote. Keerunni afi’nanniri bacareete. Lophote,ille keerunni lossi’ratenna ilama sufisate;latishshaho,jireenyahonna hagiirreho. Keeru lophote giddaasinchootina baalinke keereho uurrino!
Bakkalcho Bocaasa 22, 2015 M.D
