Diru tuqa bayira macciishshammenni ayirrinsanninna sayinsanni ayyaanna giddo mittunna banxannihu diru soorro ayyaanaati. Diru soorro ayyaani inquxaaxaashshi yaamamatenni woshshamanno. Konni qaalira babbaxxitino tiro uyinannano la`nanni. Baxxinohunnino ayyaanaametenni, ayyaanaame ikkitinokkitenninna dhaggete kaiminni uyinanni tiro babbaxxitinota ikkiturono baalanti diru soorro ayyaani ledo amadisiisantannota ikkasi mitto assannonsa.
Mittu mittunku manchi diru soorro ayyaani inquxaaxaashi daanno woyte ita agate gobbaanni heeshshosira halchannorinna hexxanno coy baasaho. Mannu baalu haaro hexxonni wo`manno. Kunne ayyaana haaro macciishshammenni adhate Itophiyu daga baalanti babbaxxitino balaxote qixxaawubba assitanni quqquxxotenni agartannonna ayirrissanno ayyaanaati.
Qaaquullu woraqatu aana addi addi kuulinni daraaro loosse ollaaho doyitanni uytanno; hattono shiimaaddu seenni mitteenni gamba yee dibbe gananni “Abeba aayeeshi woy” /”Daraaro Laittani” yitanno tiro noo godo’le assi`ranni minu minunni maasso adhanno. Haaru diri haaro hexxo, haaro halcho, laooshshu soorronna dancha ikkino coye haa`re daanno yineno ammannanni.
Itophiyaho haaru diri e“anno woyte kalaqamuno baalu soorramanno ayyaanaati. Wocawaaro agani e“anno woyte wixamino laalchi daraara hanafanno, booraabbino xashshuwa xalala hanaffanno, adalchuno baatto diwa hanafanno, ilaaluno xawuno konni adalchinni latanno, masqalu ce“a maaxantinowiinni fultanno bubbete aana burraaqqanno yannaati.
Tenneraati Itophiyunniha haaro diro hagiirrunnihanna hexxonniha assine hendannihu. 2014 M.Dnni gobba babbaxxino qarri giddoonni sa`anni daggino; aliyye widoonni fanamino oli gobba gobbate gede suffannoikki gedenna miinjidhannokki gede jawa jifo ikkino. Ikkollana ikkinnina Itophiyu jifose baala dagase mittimmanni qeeltanni kaajjite uurritino.
Itophiyu bareedda oososenni berono techono ga`ano ayirrisante heedhannota ammanneemmo. 2015 M.Dnni gobbanke qarru giddonni fulte keere ikkitannonna lattanno diro ikkanno gede baalinke hexxooti. Tennerano mittu mittunku Itophiyu qansichi gobbasi agaratenna sufisate hale ikke uurra noosi.
Haaru diri hagiirrunniha, lophonniha, baxillunnihanna keerunniha, jiroo`mannihanna atootunniha ikkanno gede murci`nenna jawaante loosu giddora e“a doorshu noosekki hajooti. Dancha haaro diro!!
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Fooqa 3, 2014 M.D
