Addis Ababa:- “Qiniiticho anganni latishshanke sufisatenni guracho anganni baarigaarranke qeelatenni Itophiya lossa noonke’’ yaanni IFDR Xaphoomu ministirchi Abiy Ahimed (Dr) huwachishi. 6 biliyoone ale haqqu muro kaasantanno shoolki doycho haanju harumi amuraate Xaphoomu ministirchi Abiy Ahimed faajjetenni hanafisiisino.
Xaphoomu ministirchi Abiy Ahimed (Dr) “Haanja harumanke ilamankera” yaanno massagote qaalinni qixxeessinoonnita 2014M.D shoolki doycho haanju harumi amuraate hanafisiisi yannara coyi`rino garinni; sa`u sase dirrara qinaambetenni gumulamanni keeshshinohu haanju harumi amuraati Itophiyu jajjabbare hanafa calla ikkikkinni jeefissanno gobba ikkase kalqete leellishshannoho yiino.
Xaphoomu ministirchi; haanju harumi amuraatinni illacha assinoonnihu gati laalonna gummate sircho kaasate aana ikkinota leellishate. Baattonke lossa, Itophiyu dagaha laooshshe haaroonsatenni Itophiya haaroonsa noonke. Akkalu laooshshinni Itophiya labbino bayra gobba sufisa qarrissanno. Ikkinohurano seerubba, loosu hayyubba woyyeessinanni hee`noommo; minna haaroonsinanni hee`noommo; taxxi yitinopirojekitubba ollohatenni jeefinsanni hee`noonni; kuni ikkado ikkinokkihura haqqu kaashsho kaasatenni baattonke haaroonsinanni hee`noommo yiino.
Xaphoomu ministirchi xawishshi garinni; gobbanke sufisate gamba yine bunshete hedonni fulle surrenke haaroonsa hasiissanno. Kaashshuwa da’muullatenni gawajjantannokki gede kemikaale burqissanni gargadhitanno; ninkeno baatto loosidhe galtannore, meentonna qaaqquulle doddoltannore busha baarigaarra kaashshuwatenni rosicho adhatenni umonke gargara hasiissanno.
Itophiya keeraano qansooti hee`ra dandiitannokki gobba assatenna amandoommota dancha hedubba gufisate wo`naaltanno wolquwanna soqqamaasinensa mixo seekkannokki gede babbadama calla ikkitukkinni gamba yine halantino cigilenni baarigaarranke shollisha hasiissanno yiino.
Techo olantotenna polisete ledo albaanni fulte sharrama dandiitannokki baandooti keeraano Itophiyu daga doddoltanno yiinohu Xaphoomu ministirchi; konne uurrisa baalunkuwiinni agaramannoha ikkasi kaajjishe coyi`rinoha ikkanna qansootanke raafatunni shitannore seerunni rosiisa agarantannonke yiino.
Qiniiticho anganni latishshanke sufisatenni guracho anganni baarigaarranke sharramatenni gobbanke soorrate loonseemmo yiinohu Xaphoomu ministirchi Abiy; aantanno lame aganna giddo mittu manchi 100 kaashsho kaasate amuraate hananfeemmo yiino.
Miseessu Xaphoomu ministirchinna Gobbaydi hajo ministirchi kalaa Demmeqe Mekkonninihu haanja harumasi wori yannara xawisino garinni; sa`u sase dirrara haanju harumi amuraatinni kalqe maala’lisino loosi loosamino.
Miseessu Xaphoomu ministirchi xawishshi garinni; 2014M.D haanju harumi halamatenni, mittimmatenni gobba soorra dandiinannita leellishannoho. Mittimmatenni gobba sufisa dandiinannita leellishinoho. Sannate giddo danchummatenni ragi`nanni hajubba no. Duuchunkuri aleenni togoo dani loosi jawa tiro noosi.
Giwirinnu ministirchi kalaa Umer Huseeni isi widoonni amuraatu aana xawisino garinni; tayxe dirinni qixxaabbino 7.6 biliyoone haqqu mu’ro giddonni xibbuunni 52% ikkitannoti sagalete wowe buuxisa dandiitannore ikkitanna xibbuunni 47% dubbu haqquwaati yiino.
Ministirchu xawishshi garinni; sa`u sase dirrara 18 biliyoone haqqu mu’ro kaasantino. Kuri giddonni xibbuunni 80% ikkitannoti lattino. Haqqu mu’ro baatto diwatenni, diilallote gade soorro ajishatenni, sagalete wowe buuxisate luphiima horo noonsa yiino.
Haanju harumi gede wolootta loossankennino daga qineessa dandiineemmero gpbba lossa dandiinanni yiinohu ministirchu; sa`u sase dirrara gobbatenni sae onte olluu gobbuwara iillisha dandiinoonnita coyi`rino. 2000M.D hanafeno dubbu doddoli bikki xibbuunni 23% ajanni daynota xawisino.
Haqqu mu’ro 121 kume mereershuwara qixxaabbinoha ikkanna konninnino 184 kume ale ikkitanno mannootira loosu kaayyo kalaqa dandiinoonnitanna kuri giddonnino xibbuunni 46% meento ikkansano xawisino.
Haqqu mu’ro kaasate harinshonni miinju horo noonsare haqqu sircho garunnni bande kaansanni hee`noonnita buuxisinohu ministirchu; lawishshahono tayxe amuraatinni 500 miliyoone ikkannohu Awukaatote murooti yiino.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Ella 16 , 2014 M.D
