• 12.9 miliyoone Kuntaali Bushshu Shiilo Hirre Essinoonni
Addis Ababa:- Mootimma giwirinnu sekterera illacha tugge kajjado looso loosanni leeltannota Giwirinnu Ministeere egensiisino. Hawadi giwirinninni 390 miliyoone kuntaali laalcho laashshate mixi`noonnitano egensiisino.
Giwirinnu Ministeere Minsterchi Kalaa Umeri Huseennihu I.P.U xawisinonte gede, Mootimma giwirinnu handaarira uytino iillachinni haammata soorro borreessantanni leeltanno.
Mootimma giwirinna alba loosi`ne galloonni gadenna hayyotenni fushshate mekaanayzide ikkino giwirinnu uduunne qaraxiweello gobbate giddora eessatenni kaa`lo assino. Gobba sagaletenni umose dandaatenna buuxisate hawadi giwirinnu looso ledate badheessu gorsi aana illacha assine loonsanni hee`noonnita buuxisino.
Qara gede, tayxe laalchonna laalchimma ledatenna lossate hasiissanno giwaate shiqishatenna iillishate kaajjado qixxaawo assinoonnita buuxisino. 12.9 miliyoone kuntaala bushshu shiilo hiro gumulloonni. Qoqqowubbate bushshu shiilo kuunsanni magaaziine giddo 8.9 miliyoone kuntaala bushshu shiilo 4 miliyoone loosidhe galtino dagara iilloinshoonnita egensiinsoonni.
Bushshu shiilo hasatto lexxate korkaatinni, bushshu shiilo anje tirate mannu loosino harisha (komposite) qixxeessatenni foonqe beeshshate faasho worroonni. Shiqqotenna iillishate widoonni ka`anno xa`mo tirate ogeeyye gaamme dawaro aate doogo biddi assine qarra ajishate looso loonsanni hee`noonni.
Tayxe diilallote gadi dancha ikkinohura, hawadi yanna giwirinninni 390 miliyoone kuntaali laalcho laashshate mixi`noonnita xawise, konne gumaamo assate ogeeyyenna deerru deerrunkunni afantanno bissanna massagaano irko assa noonsa yiino.
Wole widoonni, shoolu diri giddo loosate mixi`noonni mixo haanja haruma jeefisate 6 biiliyoone ali chiginyete kaayishsho qixxeessinoonni. Konni giddo 50% xibbunni sagaletenni umo dandoo buuxisate kaa`litannota intanni chiginye kaayinsannita Ministerchu kulino.
Moollenna ga`labbote qarri noowa heedhanno daganna qansooti sagaletenni umonsa dandiitanno gede assate mitte biiliyoone birrinni wixu sircho hirre shiqinshoonita lede xawisino.
Ledoteno, gobbaydinni eanno laalcho riqiwatenna qixxeessate badheessi gorisinni giwirinnu loosi hala`lanno gede 10 pirogiraame qixxeessinoonni yiino.
Ministerchu xawishshi garinni, moollenna ga`labbote qarrubba dandaatenna sa”ate 900 miiliyoone 336 xibbe kuntaala gidu laalchi qixxaawino. Badheessi gorsinni qamadete laalcho loosa hananfoonnihura, laalcho lossate sae hawuurranni baatto hala`linyi dirunni ero lexxino.
Xaphoomu Ministerchi offoshshiishinonte gede, quchumu giwirinnanna gati laalcho kaajjishate quchumahonna quchumu danni qooxeessira harinsanni giwirinnu laalcho lossate huwanyo qalanqanni hee`noonnita buuxisno.
Konni sainohunni, Mootimma giwirinnu handaarira uytino illachinni mittu laalchi laalino basenni kayinse hirranni baycho illa geeshsha tekinoolojetenni harunsate hayyo kalanqanni hee`noonni.
Soorrote albaanni noohu loosu dani mittu laalchi laalinowiinni gobbara sonkanni woyte mereeroho jawu qarri xaadanni sa”annota qaagiisse, hajote aana la`annonsa bissa ledo hasaawatenni bunano ikko wole laalcho baaburunni calla hodhinsanni gede gumulloonni. Kunino dikko xawo ikkitanno gede assanna, laashshitanno daga horaameeyye assate ikkinota coy`rino.
Abrahaam Saamueel
Bakkalcho Onkoleessa 25, 2014 M.D
