በፍጥነት የማሰብ ጥበብ

በፍጥነት ስናስብ በርካታ ነገሮችን በቀላሉ ማሳካት እንችላለን። በቶሎ ስራችንንና ትምህርታችንን እናጠናቅቃለን። የምንፈልገውን ነገርም በፍጥነት እንለምዳለን። ምን አልባት ቋንቋ ይሆናል መልመድ የፈለግነው። ወይ ደግሞ በትምህርታችን ይሆናል መጎበዝ የፈለግነው። አልያም ስራችንን በፍጥነትና በጥራት ማጠናቀቅ ፈልገን ይሆናል። ዞሮ ዞሮ ግን አይምሯችን ከፈጠነ ሁሉ ነገር ቀላል ይሆናል።

መቼም አስተውላችሁ ከሆነ የሰለጠኑት ሀገራት ከባድ ሩጫ ላይ ናቸው። የኢንተርኔት ፍጥነትን ለማሳደግ ‹‹ፎር ጂ›› እና ‹‹ፋይፍ ጂ›› ይላሉ። ለምን ይመስላችኋል? የኢንተርኔት ፍጥነት በጨመረ ቁጥር መረጃዎችን በፍጥነት ለመቀያየር ስለሚያስችላቸው ነው። መረጃዎችን በፍጥነት በተቀያየሩ ቁጥር ደግሞ ስራቸውን በፍጥነት በማከናወን ያለሙት የእድገት ደረጃ ላይ ይደርሳሉ።

እኛም ማደግ፣ መለወጥና ህይወታችንን እስከመጨረሻው መቀየር የምንፈልግ ከሆነ አይምሯችን የሚያስብብት ፍጥነት መቀየር አለበት። አይምሯችን እንደ ተንቀሳቃሽ ስልክ ነው። መተግበሪያው ደግሞ ሃሳብ ነው። ሃሳባችን በፍጥነት ከተንቀሳቀሰ ህይወታችንን መቀየር እንችላለን። የምንፈልገውን ነገር በአንዴ እንለምዳለን። ስራችንን በፍጥነት እናከናውናለን። የተሻለ ቦታ ላይ እንገኛለን። ውጤታማም እንሆናለን። ስለዚህ በፍጥነት የማሰብ ጥበብን እንዴት ማዳበር እንችላለን?

1ኛ. የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ

ተክዘው፣ ድክም ያለ አቀማመጥ ተቀምጠው በፍፁም በፍጥነት ሊያስቡ አይችሉም። ቢያንስ መንቀሳቀስና መራመድ አለብዎ። ልክ ሲንቀሳቀሱ ስሜትዎ ይቀየራል። በደምብ ማሰብ ይጀምራሉ። ‹‹emotions are created from motions›› ይላሉ ፈረንጆች። ጥሩ ስሜት የሚሰማን ስንቀሳቀስ ነው እንደማለት ነው። በተንቀሳቀስን ቁጥር ጥሩ እናስባለን። ስለዚህ አይምሯችን በሙሉ አቅሙ እንዲያስብ የሚያደርገው አንዱና ዋነኛው ነገር የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ ነውና የግድ ከባድ ሳይሆን ቀላል እንቅስቃሴዎችን ማድረግ አለብን።

ለምሳሌ ትንፋሻችንን ለማስተካከል የሚረዱ ኤሮቢክ እንቅስቃሴዎች መስራት ሊሆን ይችላል። ወይም ደግሞ ረዘም ያለ የእግር ጉዞ ማድረግ ይቻላል። በመጠኑ ፈጠን ብሎ መሮጥም ሊሆን ይችላል። ብቻ ዋናው ዓላማው ትንፋሽ እንዲወጣና እንዲገባና በሰውነታቸው ጥሩ የአየር እንቅስቃሴ እንዲኖር ነው የሚፈለገው። ይህም አይምሯችን ነፃ ሆኖ እንዲያስብ ያስችለዋል። ይህን በሳምንት ውስጥ ለሶስት ወይም ለአራት ቀን ካደረግነው በጣም ጥሩ ይሆናል።

ታዲያ መቼ ልስራ ካሉ በጧት ይሁን። ለምን መሰልዎ? በጥዋት የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ሲሰሩ አብዛኛውን የአይምሮ ማሰብ ስራ የሚከውኑት ‹‹ኒውሮ ትራንስሚተር›› የተሰኙት ክፍሎች ስራቸውን በፍጥነት ስለሚሰሩ ነው። ከስፖርቱ በኋላ ቢያነቡ፣ ስራ ቢሰሩና አዲስ ነገር ቢሞክሩ አይምርዎ በፍጥነት ያስባል።‹‹እኔ ማታ ከስራ በኋላ ነው ስፖርት የምሰራው›› ብለው ሊያስቡ ይችላሉ። ነገር ግን ማታ ስፖርት ከሰሩ በኋላ ይደክምዎታል። አይምሮዎም በዚህ ሰዓት አዲስ ነገር ሊያስብ አይችልም። ስለዚህ ስፖርት በጥዋት ይስሩ።

2ኛ. ነገሮችን እንደመዝናኛ መቁጠር

ይህ ማለት የሚማሩትን ትምህርትና የሚሰሩትና ስራ እንደመዝናኛ መቁጠር እንደማለት ነው። ይህ ሲሆን አይምሮዎ በተቀላጠፈ ሁኔታ ያስባል። ልብ ብለው እንደሆነ ሲዝናኑ ቶሎ አይሰለቹም። ቶሎ አይደክሙም። መቆምም አይፈልጉም። ደስ የሚለው ነገር ደግሞ የተዝናኑበትን ወቅት አይረሱትም። ስለዚህ ስራውንም፤ ትምህርቱንም እንደመዝናኛ መቁጠር ነው። የግድ መስራት ያለብን ነገር ካለ ለራሳችን ጥሩ ጥሩውን ነገር መንገር ነው። ‹‹እኔ እኮ በጣም የምወደውን ስራ እየሰራሁ ነው፣ እኔ እኮ በጣም ነው ደስ የሚለኝ ስራዬን ስሰራ፣ በጥሩ ስሜት ውስጥ ነው ያለሁት፣ ስራዬን እንደመዝናኛ እኮ ነው የማየው›› ማለት አለብን።

እነዚህን ንግግሮች በደጋገምናቸው ቁጥር አይምሯችን እውነት ይመስለዋል። መቼም ታውቃላችሁ ‹‹ውሸት ሲደጋገም እውነት ይመስላል›› ሲባል። አያችሁ! ስለዚህ በስራችን እንደምንዝናና ለአእምሯችን ደጋግመን በነገርነው ቁጥር የሆነ ሰዓት ላይ ስራውን እያቀላጠፍነው ነው። በፍጥነት እየጨረስን ነው። ለምን? አይምሯችን የሚያውቀው ያ ነገር እንደሚያዝናናን ነው። ስለዚህ በፍጥነት ያስባል ማለት ነው።

3ኛ. መደጋገም

ዓለምን ጉድ ካስባሉ የአይምሯዊ ጥናቶች መካከል ዶናልድ ሄብ የተሰኘው የሳይንስ ሊቅ የሰራው ጥናት አስደማሚ ነው። የሄቢያን ቲዎሪ እንዲህ ይላል፡- ‹‹አንድን ስራ በመጀመሪያው ቀን ልክ ስናደርገው በአይምሯችን ውስጥ ያለች አንዲት ትንሽዬ ህዋስ ነቃ ትላለች። ከዛ አጠገቧ ያለውን ሌላ ደቃቅ ህዋስ ትነካዋለች፤ ታግለዋለች። እሱ ደግሞ ሌላውን ያጋግላል። እንዲህ እያሉ አንዱ ሌላውን ህዋስ እያጋጋለ መላው ህዋስ ይጋጋላል። በዚህም ሁሉም ህዋሳት ስሜት ውስጥ ገብተው organice transformation ይፈጥራሉ። ወይም በሌላ አነጋገር የሁኔታ ለውጥ ይፈጠርና ከዚህ በኋላ ስራውን ደጋግመን ስንሰራ ህዋሳቱ ቶሎ ቶሎ መነቃቃት ይጀምራሉ። ስለዚህ በቀላሉ ስራውን እንሰራዋለን››

ለምሳሌ ስልክ የመጀመሪያችን ከሆነ የኪቦርድ ፊደላትን ፈልጎ ለመንካት ግዜ ይፈጅብናል። ነገር ግን አይምሯችን እነዚህ ሴሎች ካለማመደ በኋላ ኤን ነክቶ ቢን መንካት ቀላል ይሆንለታል። ከዛም ሁሉንም ፊደላት በፍጥነት መንካት እንችላለን። ለምን? አይምሯችን ይህን ተግባር ለምዶታል። ስለዚህ በምንም ነገር በፍጥነት ማሰብ ከፈለግን፣ ምንም አይነት ምድራዊ የሆነ ክህሎት መቻል ከፈለግን በቃ አይምሯችንን ማለማመድ ነው።ቶሎ ቶሎ መደጋገም ነው።

ዓለምን ጉድ ያስባሉ ሰዎች የተሳካላቸው በመደጋገማቸው ነው። የዓለማችን እግር ኳስ ኮከብ ሊዮኔል ሜሲ ወዶ መሰላችሁ እንደው በየቀኑ ኳስ ሳልነካ አልውልም የሚለው። እንደቢልጌት የኮምፒዩተር ፕሮግራም ሳልሰራ ውዬ አላድርም ነበር የሚሉት። ሌሎቹም እንደዛው ክህሎታቸውን ይደጋግሙታል። እርስዎም ህይወትዎን ሊቀይር የሚችልና በጣም የሚፈልጉት ነገር ካለ ይደጋግሙት።ስኬታማ ያደርግዎታል።

4ኛ. የአኗኗር ዘይቤን ማስተካከል

የምንበላው፣ የምንጠጣው፣ የምናየውና የምንሰማው ነገር ሊያፈጥነውም ሊያዘገየውም ይችላል። ለምሳሌ በጣም ጠግቦ የሚበላ ሰው ማሰብ አይችልም። ይደክመዋል። ማረፍ፤ መተኛት ነው የሚፈልገው። ውሃ በደምብ የማይጠጣ ሰው አይምሮው ቶሎ ማሰብ አይችልም። ይደክመዋል። መጠጥ የሚያበዛ ሰውማ የሚያውቀውንም ሁሉ ይረሳል። ስለዚህ ውሃ በደምብ መጠጣት፣ የተመጣጠን ምግብ መመገብ ያስፈልጋል።

በሌላ በኩል ደግሞ የምናያቸው ነገሮች ተደጋጋሚና አሰልቺ መሆን የለባቸውም። ለምሳሌ አንዳንድ ሰው ከጦርነት ፊልም ውጪ ምንም አያይም። ስለዚህ አይምሮው በፍጥነት አያስብም። እንደውም ያሚያስበው በጉልበቱ ነው። አይምሮዬ እንዴት በፍጥነት ሰርቶ ገንዘብ ላግኝ አይልም። ለምን? የሚያየው የድብድብ ፊልም ነዋ! ስለዚህ አንዳንድ ግዜ ወጣ ያለና አዲስ ነገር መሞከር አለብን። ‹‹እኛም እኮ ይህን ስለምናውቅ ነው የፍቅር ፊልም የምናየው›› ልትሉ ትችላላችሁ። የፍቅር ፊልምም ደጋግሞ የሚያይ ሰው ከዛ ውጪ የማያይ ከሆነ ስሜቱ ስስ ነው የሚሆነው። በቃ ነገሮችን የሚተረጉመው ከስሜት አንፃር ብቻ ነው። ቶሎ ይጎዳል። ስለዚህ በህይወታችን ውስጥ አዲስ ነገር መሞከር አለብን። የምናየውና የምንሰማው መቀየር አለበት። አድማሳችንን ባሰፋነው ቁጥር አይምሯችን በፍጥነት ያስባል። ብዙ ነገር ማሰብ ይችላል።

5ኛ.መጠነኛ ቅዝቃዜ ላይ መሆን

በጣም ሙቀት ውስጥ ከሆንን ድካም ነው የሚሰማን። እንቅልፍ እንቅልፍ ነው የሚለን። መተኛት ነው የሚታየን። በተለይ ውጫዊ ድካም ውስጣዊውን ይገለዋል። እንዴት ነው እርስዎ ደክምዎት የሚገርም ሃሳብ ሊያስቡ የሚችሉት? ስለዚህ ቀዝቀዝ ያለ ሻወር መውሰድና መጠነኛ የሰውነት ሙቀት ላይ መሆን አለብዎ።በፍጥነት እንዲያስቡ መቀዝቀዝ አለብዎ።

6ኛ.ውጫዊና ውስጣዊ ማነቃቂያ ማስቀመጥ

የሰው ልጆች ሆነን አንድ ነገር ለመስራት፣ ለማሰብና በደምብ ለመማር የሆነ ሽልማት እንፈልጋለን። ውጫዊ ሽልማቶች አንዳንዴ ይኖራሉ። ሽልማቱ ገንዘብ፣ በትምህርት ጥሩ ውጤት ማስመዝገብ አልያም የሰዎች አድናቆት ሊሆን ይችላል። ይህ ግን ከራሳችን ሳይሆን ከሰዎች የምናገኘው ሽልማት ነው። አያችሁ! አንዳንዴ ስንሰራ ሰዎች ዞር ብለው ላያዩንም ይችላሉ። እኛ እኮ ምርጥ ነገር እየሰራን ነው።

ለአይምሯችን ሽልማት ካስቀመጥንለት በፍጥነት ያስባል። ስለዚህ ከሰው ሳንጠብቅ ራሳችንን መሸለም አለብን። ‹‹ይህን ስራ ከሰራሁት በደምብ አድርጌ እዝናናለሁ። እደሰታለሁ። የምወደውን ምግብ እበላለሁ። ከምወደው ሰው ጋር አወራለሁ። ከምወደው ሰው ጋር እዝናናለሁ። የእግር ጉዞ አደርጋለሁ። አይምሮዬን የሚያስደስተኝን ነገር አደርጋለሁ›› ስንል ያንን ስራ ለመስራት ሲል አይምሯችን በፍጥነት ያስባል። ስራው ይሰራል። ትምህርቱም ቶሎ ይገባናል። ለምን? ሽልማት አስቀምጠናላ! እንጓጓለን።

ለአይምሯችን ውጫዊ ማነቃቂያ ብቻ በቂ አይደለም። ውስጣዊም ያስፈልጋል። ውስጣዊ ስንል አንድን ነገር ስንሰራ በውስጣችን የሚሰማን ስሜት መጋል አለበት ማለት ነው። ‹‹ይሄን ስራ እኮ በደምብ ከጨረስኩት፣ በደምብ አድርጌ አስቤ ትምህርቴን ካጠናሁት፣ ቋንቋውን በደምብ ከቻልኩት ምን አይነት በራስ መተማመን ነው የሚሰማኝ›› ስንል ውስጣችን ለራሱ ሲል፣ በራስ መተማመኑን ለማሳደግ ሲልና ጥሩ ስሜት እንዲሰማን ለማድረግ ሲል ቶሎ ይገባናል። ቶሎ እናነባለን። በፍጥነት ማሰብ እንችላለን። ስራው ይቀላጠፋልናል።

7ኛ. መፃፍ

ችግር ገጥሞዎት መፍትሄ ፈልገው ይሆናል። ስልክዎን ያጥፉ። ጡሩ አቀማመጥ ወንበር ላይ ይቀመጡ። ከዛ ወረቀትና እስክሪቢቶ ያውጡ። የገጠምዎን ችግርና ምን መፍታት እንደሚፈልጉ ይፃፉ። ይህን ሲያደርጉ ሁለት ነገሮች ይፈጠራሉ። የመጀመሪያው ችግሩ ቀለል ይልዎታል። በመቀጠል ደግሞ ልክ መፃፍ ሲጀምሩ አይምርዎ መፍጠር ይጀምራል። ‹‹ችግሩን እንዲህ ቢፈቱትስ›› እያለ አይምሮዎ ያስባል።

ከምንፅፈው ፍጥነት በላይ አይምሯችን ያስባል።ከዛ መፃፍ ነው እንግዲህ የመጣልንን መፍትሄ። ብዙ ሰዎች ‹‹ወረቀት ላይ በፃፍኩ ቁጥር ችግሬን እየፈታሁት ነው፤ ደስተኛ እየሆንኩ ነው›› ይላሉ። ስለዚህ ችግሮቻችንን ወረቀት ላይ መፃፍ አስገራሚ መፍትሄ ነውና እርስዎም ይለማመዱት።

8ኛ. ትክክለኛውን ጥያቄ መጠየቅ

አንድን ነገር በግልፅና ቅልብጭ ባለ መልኩ ከጠየቅን አይምሯችን በአንድ አቅጣጫ ያስባል። መፍትሄ ለማግኘት የሚችለውን ሁሉ ያደርጋል። ለምሳሌ አንድ ሰው ‹‹እንዴት ህይወቴን ልቀይር?›› ብሎ ጥያቄ ቢያስቀምጥ ግልፅ አይደለም። በጣም ውስብስብ ነው። ህወቱን የሚቀይረው በገንዘብ ነው፣ በስራ ነው፣ በትምህርት ነው ወይስ በፍቅር ግንኙነት ነው? ‹‹አይ እኔ በገንዘብ ነው ህይወቴን መቀየር የምፈልገው›› ካለ ሁለተኛ ማንሳት ያለበት ጥያቄ በገንዘብ እንዴት ህይወቴን ልቀይር? ሊሆን ይችላል።

ይህም ቢሆን ግልፅ ጥያቄ አይደለም። በገንዘብ እንዴት ህይወቴን ልቀየር ሲል ገንዘብ እኮ በተለያየ መንገድ ይገኛል። በቢዝነስ ነው ህይወቱን የሚቀይረው፣ በብድር ነው ገንዘቡን የሚያሳድገው ወይስ በደሞዝ ነው ገንዘቡን ከፍ የሚያደርገው? ማሳደግ የምፈልገው ደሞዜን ነው ብሎ ወርሃዊ ገቢዬን እንዴት ላሳድግ? ብሎ ሶስተኛ ጥያቄ ሊያነሳ ይችላል። ይሄ ይሻላል። ቢሆንም ግን አሁንም ጥያቄው ግልፅ አይደለም። ምክንያም ወርሃዊ ደሞዙ ሀምሳ ብር ከሆነ ሃምሳ አንድ ብር ወር ላይ ቢመጣ አድጓል። ግን አንድ ብር ህይወቱን አይቀይረውም።

ጥያቄው ግልፅና ነጠላ መሆን አለበት። ስለዚህ ግለሰቡ ማለት ያለበት ‹‹ወርሃዊ ገቢዬን እንዴት ሁለት እጥፍ ማሳደግ እችላለሁ›› ነው። ይህ ትክክለኛ ጥያቄ ነው። አሁን አይምሮው በሁለት እጥፍ የግለሰቡን ደሞዝ ለማሳደግ የማይፈነቅለው ድንጋይ፤ የማይቆፍረው ጉድጓድ የለም። ‹‹ለምን ኦንላይን አትሰራም?›› ይላል። ከፈለገ ደግሞ ‹‹ለምን ሁለት ሶስት ስራ አትሰራም?›› ሊልህ ይችላል። እርስዎም ትክክለኛውን ጥያቄ ከጠየቁ አይምሮዎ ለመመለስ በጣም ፈጣን ነውና ትክክለኛውን ጥያቄ ይጠይቁ።

አስናቀ ፀጋዬ

አዲስ ዘመን ሐምሌ 1/2015